Çarşamba, 19 Temmuz 2017 00:12

Madde desek değil: Galileo çöktü termodinamik direkten döndü

Yazan
Ögeyi Oylayın
(0 oy)

Fizikçiler, yaptıkları deneyde yeni bir madde türü üretti ancak bu, bildiğiniz hiçbir maddeye benzemiyor. ‘Zaman kristali’ adı verilen madde, mekana sığmıyor, dördüncü boyut olan zamana da taşıyor.

 Bilim dünyasında önemli bir gelişme yaşandı. ABD’deki Harvard, California ve Maryland üniversitelerinden araştırmacıların yaptığı deneylerde, 2012 yılında fizikçi Frank Wilczek tarafından ortaya atılan ‘zaman kristali’nin varlığı kanıtlandı. ‘Daha önce benzeri görülmemiş yeni bir madde biçimi’ olarak tanımlanan zaman kristali, bildiğimiz üç boyutlu maddelerin aksine, dördüncü boyut olan zamanda da var olma özelliğine sahip. Bir zaman kristalini oluşturan atomlar, birbirlerine uzak olsalar da etkileşime girebiliyorlar. Zaman kristali, fizikteki iki önemli ilkeye kafa tutuyor. Bunlardan biri, ‘modern fiziğin babası’ olarak kabul edilen İtalyan bilim insanı Galileo Galilei’nin ‘zamanın değişmezliği ilkesi’. Bu ilkeye göre, yapılan bir eylem, şartlar aynı olduğu sürece ne zaman yapılırsa yapılsın aynı sonuçları verir. Bir zaman kristalinin içinde ise böyle bir şart bulunmuyor. Zaman, zaman kristalinde bildiğimiz şekilde işlemiyor. Araştırma ekibinden Norman Yao, bunu şu örnekle açıklıyor: “Bir ipi çeviren iki kişi ve o ipin üzerinden atlayan bir kişiyi düşünün. Normal şartlarda ip, örneğin saniyede bir kez yere değiyorsa, atlayan kişi de saniyede bir kez zıplamalıdır. Ancak zaman kristalinde, atlayan kişi iki saniyede bir zıplar ve yine de ipe takılmaz.” Zaman kristali deneyi, termodinamik yasalarıyla ilgili de soru işaretlerine neden oldu. Zira bu yasalar, ısı enerjisinin çok olduğu yerden az olduğu yere doğru akmasını öngörüyor. Termodinamik yasalarıyla açıklanan ‘entropi’ kavramına göre ise bir sistemdeki düzensizliğin sürekli olarak arttığı varsayılıyor. Ancak zaman kristalleri, bu iki kurala da uymuyor. Bu durumu gözledikten sonra yeni deneyler yapan bilim insanları, termodinamiğin uzun vadeli davranışları anlamakta geçerli olduğunu, zaman kristalininse termal dengeye ulaşmamış sistemlerde ortaya çıktığını belirledi. Yani zaman kristali, termodinamik yasalarının alanına girmiyor.

Okunma 1166 kez
Cüneyt Hocam

Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.